Fysieke klachten
Hoe kan het dat je je lichamelijk niet goed voelt terwijl er toch medisch gezien niks aan de hand is? Dat komt omdat alle meespelende factoren elkaar onderling beïnvloeden, wat kan leiden tot allerlei onduidelijke, aspecifieke, lichamelijke klachten.
Lichamelijk en psychisch welbevinden zijn zo met elkaar verweven, dat een klacht dikwijls aspecten van beide in zich heeft. Klachten zijn lang niet altijd duidelijk bepaald tot alleen maar lichamelijk ongemak of lijden, ook zijn ze zelden alleen maar van psychische aard. Iets ‘simpels’ als een ingegroeide teennagel kan al behoorlijk invloed hebben op je stemming en daardoor weer inwerken op je sociale relaties enzovoorts. Een emotie of ander psychisch iets voel je meestal ook ergens in je lijf. De indicaties voor therapie zijn dan ook niet altijd duidelijk te benoemen als behorend tot het één of het ander. En iets wat begon als een duidelijk afgebakend lichamelijk ongemak kan (meestal gerelateerd aan intensiteit en duur) overgaan in vooral psychisch lijden (uitzichtloosheid, demotivatie). Omgekeerd komt ook voor: het lichaam gaat door een veelheid van factoren reageren op en zich gedragen naar “hoe iemand zich voelt.”
Geen duidelijk te onderscheiden gebieden dus naar oorsprong en uitingsvorm van een klacht. En ook deze laatste term is discutabel. Wat voor de één een klacht is, is voor de ander slechts een minder comfortabel gevoel. Wat de één pathologisch (ziekelijk) vindt, is voor de ander slechts een gradueel verschil binnen de normaliteit, wat weer nauw samenhangt met iemands persoonlijke waardenhiërarchie en overtuigingensysteem.
Hoewel ook overlap vaak voorkomt, (met andere woorden een “klacht” zou als psychisch én als lichamelijk benoemd kunnen worden), geef ik voor het gemak toch een indeling in psychische klachten en fysieke klachten.
Bij psychische klachten wordt geen onderscheid gemaakt tussen primaire op zichzelf staande psychische klachten (bijvoorbeeld angst, verlegenheid), psychische klachten als symptoom (van iets anders, bijvoorbeeld verminking of chronisch pijnlijden) of een psychisch probleem wat zich op het eerste gezicht anders uit. Als voorbeeld van dit laatste: hyperventileren of een eetstoornis zoals anorexia lijken op het eerste gezicht een lichamelijk probleem te zijn, maar blijken toch van psychogene aard.