Fobieën
Dit zijn zeer sterke angsten voor in feite normale dingen of situaties, waarvan je zelf ook wel weet dat ze niet echt gevaarlijk zijn. Reden waarom men ook wel spreekt van niet-reële angsten. Iemand met fobische angst ervaart lichamelijk, als de angst getriggerd wordt, ademnood of een verstikkend gevoel, nog aangevuld met een scala aan andere verschijnselen zoals een versnelde hartslag, al of niet met pijn in de borststreek, transpireren met vlagen van kou of warmte, trillen of beven, misselijk- en duizeligheid, vaak met het gevoel flauw te gaan vallen. De bekendste zijn: claustrofobie, sociale fobie, vliegangst, plein-, hoogte-, en watervrees. Er zijn er nog ontzettend veel meer.
Op enkele fobieën zal ik hieronder iets verder ingaan:
Sociale fobie brengt je herhaaldelijk in een gemoedstoestand waarbij je angstig bent voor situaties met andere mensen waarin je moet presteren en wat je het gevoel geeft beoordeeld of bekeken te worden, bang om je belachelijk te maken, met angst om te blozen, te trillen, te stotteren, kritiek te krijgen, de verkeerde dingen te doen of te zeggen, overmatig te zweten of niet te kunnen (of juist steeds te moeten) slikken. Je hebt een laag zelfbeeld, en je voelt minderwaardig en onzeker met geremd sociaal gedrag, vermijding en verhoogd zelfbewustzijn tot gevolg. Dit laatste betekent dat je je overmatig bewust bent van jezelf, met weinig aandacht voor de ander en voor je sociale taak. Dit verhoogd zelfbewustzijn voedt sociaalgerelateerde emoties als verlegenheid en schaamte, leidt tot negatieve zelfevaluatie en het maakt dat je jezelf bovenmatig verantwoordelijk voelt voor het verloop van gebeurtenissen. Onnodig te zeggen dat het negatieve invloed heeft op je sociaal functioneren.
Agorafobie is een ruimtelijke angst. Straat- of pleinvrees is angst om alleen buitenshuis te zijn, te wachten in een rij, te reizen met trein, tram of bus, op een brug te staan of te lopen. Meestal gaat het om situaties waarbij je het gevoel hebt dat je niet weg kan, of waar het krijgen van hulp moeilijk of onmogelijk is. Allerlei situaties kunnen angst oproepen, de markt, winkels of de bioscoop. Andere ruimtelijke angsten kunnen zijn: claustrofobie (voor kleine afgesloten ruimten, zoals een lift of een tunnel), rijangst (soms specifiek voor de snelweg), hoogtevrees en angst om ver van huis of alleen thuis te zijn.
Met specifieke fobie wordt bedoeld angst voor bepaalde geluiden (het tikken van een klok, het miauwen of krijsen van een kat, het blaffen van een hond, het geluid van een motor- of bromfiets, de neusademhaling van mensen), voor bepaalde dieren (spinnen, slangen, muizen, vogels enz.) of natuurverschijnselen, zoals overstromingen, storm of onweer. Angst voor bloed en/of injecties, voor ziekenhuizen, dokter of tandarts kan ook fobische vormen aannemen.
Het veel toegepaste exposure, het blootgesteld worden aan of tegemoet treden van dat wat je in paniek brengt, is lang niet altijd helpend, soms zelfs uitgesproken gevaarlijk. Iemand met straatvrees zomaar midden in de stad op straat achterlaten of iemand met hoogtevrees dwingen langdurig over de railing van een brug of viaduct omlaag te kijken is niet zonder risico. Je hart gaat als een razende tekeer van angst en je fobie kan zelfs verergeren, zodat ook een laag bruggetje een probleem kan gaan vormen en het kan zelfs onmogelijk worden voor je er nog met de auto overheen te gaan, als dat voordien wel kon. Er zijn elegantere methoden als NLP, BJT en hypnotherapie.