Chronische pijnklachten
Bekend is de functie van pijn bij diverse aandoeningen als signaal dat er iets mis is, als waarschuwing dus om een lichaamsdeel te ontzien en zo verdere beschadiging te voorkomen. En vaak is pijn dan ook duidelijk toe te schrijven aan een verwonding of een ziekte, maar niet altijd. In dit laatste geval krijg je nogal eens te horen, dat het “tussen de oren zit”, wat bijna klinkt als “je beeldt het je in.” Het advies is dan vaak “Neem maar een pijnstiller en leer er mee te leven”.
Dat valt niet mee, vooral bij chronische pijn zoals dat zich voordoet bij fybromyalgie, vormen van kanker, reuma en andere aandoeningen van spieren en gewrichten. Het is uitputtend en demoraliserend. Niet alleen voor jou als patiënt, maar voor ieder die met je te maken heeft.
Pijn als biologisch gegeven heeft vaak te maken met (al of niet zichtbare) weefselschade (volgens het medisch model), maar het eigenlijke pijnlijden komt vooral door het je cognitief bewust zijn van de pijn. Hoe je visie is (al of niet religieus getint) op (de zin van het) lijden speelt daarin een grote rol (volgens het psychologisch model, waarbij pijn wordt gezien als vorm van gedrag). De relatie tussen de hoeveelheid en intensiteit van pijn veroorzakende prikkels en de uiteindelijke pijnbeleving is ingewikkeld. Een klein wondje of sneetje in de huid of een splinter kan verbazend veel pijn geven, terwijl je soms met een zware verstuiking of een botbreuk doorgaat zonder echt veel pijn te ervaren.
Met andere woorden, de beschadigende prikkel, die leidt tot pijngewaarwording is niet recht evenredig met de daaruit voortkomende pijnbeleving en als gevolg daar weer van met het pijngedrag. Dat lijkt onlogisch, maar wat niet verklaarbaar is volgens het medisch model is dat vaak wel volgens het psychologisch model, afhankelijk van hoe de verschillende aspecten een rol spelen in het ervaren van pijn en vanuit welke invalshoek er tegenaan gekeken wordt. En dat juist biedt mogelijkheden tot behandeling.
Omdat emoties een grote rol spelen bij pijnbeleving zijn met hypnotherapie prima resultaten te behalen. Idealiter wordt pijn het beste multidisciplinair behandeld. Maar als pijn blijft bestaan nadat je de huisarts, de fysiotherapeut of zelfs medisch specialisten hebt geconsulteerd kan het zinvol zijn psychologische hulp te zoeken. Vooral als je in de greep raakt van gevoelens van uitzichtloosheid, niet langer in staat je te verzetten tegen gevoelens van depressiviteit. Of als je moeite hebt met het verlies van je gezondheid en met je daardoor veranderd toekomstperspectief.
Hypnotherapie speelt hier op in met beïnvloeding van het autonome zenuwstelsel, het immuun-, endocrien- en neuropeptidensysteem. Het is direct inzetbaar voor pijnbestrijding, maar ook indirect om je weerstand te verbeteren en om allerlei medische en verpleegkundige (be)handelingen beter aan te kunnen. Het toepassen van diepe ontspanning en het benutten van de suggestieve mogelijkheden van trance blijken de aangeboren pijndempende vermogens te kunnen activeren.
Bestaande associatiepatronen kunnen worden doorbroken of zo gemodificeerd dat pijn geheel verdwijnt of in elk geval een stuk draaglijker wordt bijvoorbeeld door een pijnsensatie om te vormen tot een gemakkelijker te verdragen sensatie (zoals een licht drukkend gevoel of tinteling, of een gevoel van warmte of koelte), die ook nog eens kan worden ‘verplaatst’ naar een deel van je lichaam waar het minder last veroorzaakt. Door op die manier pijnervaringen te herkaderen en pijnregulatietechnieken toe te passen kan veel leed verzacht worden.