bio-energetica

Bio-energetica is een methode die het lichaam en de energetische processen ervan gebruikt als middel voor persoonlijke groei. De grondleggers van de bio-energetica zijn Alexander Lowen en John Pierrakos. Zij baseerden zich op het werk van Wilhelm Reich. Reich was een leerling van Freud en was de eerste die de koppeling maakte tussen lichaam en geest. Hij deed een aantal baanbrekende ontdekkingen rondom adem, levensenergie en gesegmenteerde spierpantsering. Reich wordt gezien als de grondlegger van de lichaamsgerichte psychotherapie.

Binnen de bio-energetica is het concept van levensenergie belangrijk. De essentie van levensenergie is de voortdurende cyclus tussen spanning en ontspanning, tussen opladen en ontladen.

Kinderen zijn nog verbonden met hun werkelijk vrije aard. In hen beweegt de levensenergie in de spontane en natuurlijke ladings- en ontladingscyclus door het lichaam. Kinderen voelen zich nog en zijn nog verbonden met hun pure kwaliteiten: onbezorgd, speels, spontaan, soepel, stromend, warm, contact makend, hulp vragend en gevend, samenwerkend en energiek.
Deze wezenlijke aard wordt door de omgeving waarin het kind opgroeit (het gezin, sociale omgeving en cultuur) sterk beperkt.

Volgens de theorie van bio-energetica worden negatieve levenservaringen in de vorm van spierspanning ‘opgeslagen’ in het lichaam. Deze spanningen kunnen geblokkeerd raken in diverse plaatsen in het lichaam, zoals in de rug of in de nek. Uiteindelijk leiden dergelijke spanningen tot een negatief lichaamsgevoel, minder beweeglijkheid, een moeizame ademhaling en een verstoorde lichamelijke energiestroom. Ook kunnen er spanningen in het lichaam en in sociale relaties ontstaan, en kan de stemming, vitaliteit, levenslust en het zelfvertrouwen negatief worden beïnvloed. De natuurlijke, spontane en werkelijke impulsen moeten worden tegengehouden binnen deze omgeving.

Negatieve levenservaringen (overprikkeling door stress en trauma, overweldigende emoties en verstoorde hechting) worden door het lichaam opgevangen. Het lichaam heeft de aangeboren capaciteit om met overprikkeling om te gaan; hiervoor heeft het een aantal autonome mechanismen die voor de ontlading zorgen, waardoor het weer naar een ontspannen toestand kan terugkeren. Maar wanneer het lichaam niet meer in staat is om de overprikkeling te reguleren (doordat de overprikkeling te veel, te vroeg, te snel of voortdurend is), zal de overprikkeling of overlading zich blijvend in het lichaam nestelen. Hierdoor ontstaan er spanningspatronen in de spieren, botten en pezen, ingewanden, hart en longen en in het centrale zenuwstelsel. Het lichaam pantsert zich als het ware tegen de ervaring: daar waar het lichaam aanvankelijk tijdelijk in het spanningspatroon was, als bescherming tegen de ervaring, wordt dit uiteindelijk een chronisch spanningspatroon.

Als gevolg hiervan kan de energiestroom worden geblokkeerd, waardoor de beschikbare energie niet vrijuit kan worden gebruikt. Bio-energetische therapie is erop gericht door middel van lichamelijke oefeningen het evenwicht in de energiestroom terug te brengen en blokkades op te heffen.

Werken met vitaliteit, stress en burn-out vraagt om een lichaamsgerichte aanpak. Alleen cognitief werken heeft weinig zin, omdat de mechanismen die stress en burn-out aansturen in het lichaam verankerd zitten. Verder hebben deze mechanismen hun oorsprong in negatieve ervaringen uit de vroege jeugd en zijn daarmee dus niet goed cognitief benaderbaar. Herinneringen voor het zesde levensjaar slaan zich meer fysiek dan mentaal op. Daarnaast is het brein zo ingericht dat het negatieve ervaringen, met name de herhaling ervan, zal proberen te voorkomen en te vermijden.

Bio-energetische oefeningen
Voor een bio-energetische therapiesessie wordt meestal een thema gekozen dat aansluit op de huidige beleving van de cliënt. Dat kan bijvoorbeeld een gezondheidsklacht zijn, of een recente ervaring. Dit thema wordt dan geanalyseerd, waarbij de focus op het lichaam ligt. De cliënt leert hierbij de gevoelens en signalen die het lichaam afgeeft te herkennen, en wordt zich bewust van hun betekenis. Vervolgens worden er bio-energetische oefeningen gedaan. Deze lichaamsoefeningen bestaan onder andere uit ademhalingsoefeningen, dans, stretchen, vibratie, massage en meditatie. De bio-energetische oefeningen hebben als doel het herstel van de natuurlijke energiestroom van het lichaam, de levensenergie. De negatieve effecten van de spanningsblokkades in het lichaam kunnen hierdoor verminderen. Verschillende bio-energetische oefeningen kunnen zich specifiek richten op bijvoorbeeld:

Gronden/ aarden: Grondingsoefeningen zorgen voor het diepe besef van grond onder de voeten. Het zorgt ervoor dat de cliënt zich met beide benen op de grond voelt staan, letterlijk en figuurlijk: iemand is weer aanwezig.

Vrije energiestroom / levensenergie – Deze oefeningen richten zich op het activeren en het laten doorstromen van energie; het wegnemen van spanningsblokkades in het lichaam. Het doel is een dynamischer gevoelsleven.

Betere lichaamshouding – Spanning die in het lichaam is ‘opgeslagen’ heeft directe invloed op onze lichaamshouding. Dit blijkt uit uitdrukkingen als “het hoofd laten hangen” of “gebukt gaan onder een zware last”. De oefeningen verminderen chronische spanningsgebieden en activeren lichaamsgebieden waar te weinig (lege) energetische lading en spierspanning is. Hierdoor komt het lichaam weer meer in natuurlijk evenwicht.

Verdiepen en benutten ademcapaciteit – De ademhaling heeft direct invloed op onze emoties zoals verdriet, opwinding, boosheid en rust. Door chronische lichamelijke spanning benutten de meeste mensen slechts 2/3 van hun ademcapaciteit. Wie meer gaat ademhalen gaat meer voelen en krijgt het warmer.

Het uiten van gevoel en emotie -Wanneer er zich blokkades van spanning in het lichaam bevinden, zijn veelal ook de emoties geblokkeerd. Het er onder houden van de emoties kost veel energie en zorgt op den duur voor moeheid. Door uiting te geven aan emoties en gevoel ontstaat er veel ruimte in het lichaam en neemt het gevoel van vitaliteit toe.

Lichaamsbewustzijn – Het lichaam weet precies wat goed is en wat we moeten laten. BE is steeds weer gericht op het bewust worden van wat zich in het lijf afspeelt, zodat het natuurlijk weten weer meer tot zijn recht komt.